Opiekun osoby starszej – na czym polega ten zawód

Od wielu lat w większości państw na świecie obserwuje się stopniowe wydłużanie średniej długości życia. Wzrost poziomu opieki medycznej i świadomość społeczeństwa na temat zdrowia sprawiają, że coraz większy odsetek populacji stanowią osoby starsze. Wielochorobowość i postępujący proces starzenia skutkują koniecznością sprawowania opieki nad seniorami, przez co na rynku pracy można zaobserwować zapotrzebowanie na osoby wykonujące ten zawód. Na czym polega praca opiekuna osoby starszej? Jakie cechy powinna posiadać taka osoba?

Na czym polega praca opiekuna osoby starszej?

Opiekun osoby starszej zajmuje się szeroko rozumianym wspomaganiem seniora w codziennym funkcjonowaniu. Dotyczy to podstawowych czynności dnia codziennego, takich jak przygotowywanie posiłków, robienie zakupów oraz pomoc w poruszaniu się po terenie domu lub najbliższej okolicy. W zależności od stanu zdrowia seniora zakres obowiązków może być znacząco mniejszy lub przeciwnie – może zostać zwiększony. Wiek nie jest jedynym czynnikiem, który wpływa na charakterystykę sprawowanej opieki. Liczba chorób współistniejących, poziom niepełnosprawności oraz świadomość seniora również odgrywają istotne znaczenie.

Celem pracy opiekuna osób starszych jest bowiem odciążenie członków rodziny w zajmowaniu się bliską osobą. Niezbędne jest posiadanie wiedzy na temat stanu funkcjonalnego podopiecznego, z uwzględnieniem takich aspektów jak rodzaj przyjmowanych leków, nawyki żywieniowe oraz procedury zachowań w niektórych sytuacjach. Wbrew powszechnie przyjętej opinii opiekun osoby starszej nie ma za zadanie całkowicie wyręczyć seniora z codziennych obowiązków, lecz umiejętne wspomagać jego codzienne życie. Z tego powodu zakres obowiązków powinien być dostosowany do stanu psychicznego i fizycznego seniora, który będzie stymulowany przez opiekuna do uczestnictwa w możliwych do zrealizowania aktywnościach.

Jakie cechy charakteru powinien posiadać opiekun osoby starszej?

Osoby wykonujące ten zawód zwykle posiadają umiejętności komunikacyjne na wysokim poziomie oraz znaczące pokłady empatii. Przydatna okazuje się również cierpliwość, ponieważ w przypadku seniorów bardzo często pojawia się objaw zagubienia i splątania. Wówczas zadaniem opiekuna jest uspokojenie podopiecznego i zapewnienie mu odpowiednich warunków otoczenia.

Umiejętność sprawnego gospodarowania własnym czasem, zdolność wykonania podstawowych czynności dnia codziennego i przyjazne nastawienie są kluczem do osiągnięcia sukcesu w zawodzie. Bardzo często pomijaną częścią pracy opiekuna osoby starszej jest aspekt psychologiczny. Osoba wykonująca ten zawód powinna być nie tylko sprawna fizycznie, ale też potrafić okazać wsparcie w kryzysowych sytuacjach. Wraz z wiekiem zwiększa się tendencja do pojawiania się depresji i innych zaburzeń psychicznych, dlatego niezbędna jest podstawowa wiedza na temat udzielania seniorom odpowiedniego wsparcia emocjonalnego. To właśnie opiekunowie osób starszych spędzają z podopiecznymi największą ilość czasu, dlatego umiejętność obserwacji zachowań seniora i reagowanie na poszczególne zdarzenia odgrywają ogromne znaczenie w sprawowaniu takiej opieki.

Kto może zostać opiekunem osoby starszej?

Wykonywanie zawodu opiekuna osoby starszej nie wymaga posiadania określonych kwalifikacji. Zawód ten nie jest regulowany przez polskie prawo, dlatego przyszli opiekunowie nie są zobowiązani do legitymowania się określonym poziomem wykształcenia. Możliwość sprawowania opieki nad osobą starszą to duże wyzwanie, które wymaga wrażliwości na potrzeby innych osób. Z tego powodu sukces na rynku pracy może osiągnąć każdy opiekun, który będzie cechował się pracowitością i sumiennością.

Dodatkowe kursy i szkolenia pozwalają podnieść kwalifikacje i poziom wiedzy opiekunów osób starszych, jednakże ich ukończenie nie jest niezbędne do wykonywania tego zawodu. Wyjątkiem jest praca w określonych placówkach i zakładach opiekuńczych, gdzie posiadanie certyfikatu umożliwia podjęcie pracy na danym stanowisku.

Wiedza medyczna w zawodzie opiekuna osoby starszej

Tematem wzbudzającym dyskusje jest aspekt medyczny pracy opiekuna osoby starszej. Część podopiecznych korzysta na co dzień z worków stomijnych, kroplówek oraz cewników. Opiekun osoby starszej nie ma obowiązku wykonywania procedur medycznych, jednak przydatna jest podstawowa wiedza na temat sprzętu tego typu. Z tego powodu na kursach doszkalających spora część godzin praktycznych poświęcona jest przekazywaniu wiedzy na temat działania i celu zastosowania zaopatrzenia medycznego.

Duże znaczenie ma również znajomość charakterystyki najpowszechniejszych schorzeń geriatrycznych. W zależności od stanu zdrowia podopiecznego opiekunowie mają okazję obserwować u seniorów objawy choroby zwyrodnieniowej, Parkinsona, Alzheimera oraz cukrzycy. W sprostaniu oczekiwaniom najbliższej rodziny pensjonariusza przydatna będzie umiejętność rozpoznawania i łagodzenia sytuacji, kiedy zwiększa się poziom odczuwanego bólu lub pojawiają się objawy hipoglikemii.

Gdzie można pracować jako opiekun osoby starszej?

Osoby wykonujące zawód opiekuna osoby starszej mogą znaleźć zatrudnienie w różnego rodzaju placówkach lub zakładach opiekuńczych. Duże zapotrzebowanie na wykwalifikowanych opiekunów jest widoczne również sektorze prywatnym, gdzie zakres obowiązków opiera się na czynnościach pielęgnacyjnych jednego podopiecznego. W pierwszym przypadku miejscem pracy jest zazwyczaj dom pomocy społecznej lub hospicjum, natomiast opieka prywatna najczęściej realizowana jest domach i mieszkaniach osób starszych.

Jak wygląda dzień pracy opiekuna osoby starszej?

W większości przypadków dzień opieki nad osobą starszą rozpoczyna się we wczesnych godzinach porannych. Do pierwszych obowiązków należy przygotowanie posiłku oraz pomoc w czynnościach higienicznych seniora. W zależności od poziomu aktywności osoby starszej konieczna jest również pomoc w podaniu leków, zrobienie zakupów i podstawowe sprzątanie miejsca zamieszkania seniora. Osoby starsze mieszkają zazwyczaj z członkami swoich rodzin, dlatego standardowy czas pracy opiekuna obejmuje zwykle godziny poranne i wczesnopopołudniowe. Typowy dzień pracy opiekuna może różnić się od stanu zdrowia podopiecznego, dlatego dokładny zakres obowiązków powinien zostać ustalony w momencie rozpoczęcia sprawowania opieki nad konkretnym seniorem.

Z jakimi problemami mierzą się opiekunowie?

Podobnie jak w każdym innym zawodzie również opiekunowie osób starszych mierzą się na co dzień z trudnościami i problemami. Podnoszenie i ubieranie seniorów to duże obciążenie fizyczne, dlatego warto brać pod uwagę fakt, że praca ta nosi znamiona dużego wysiłku dla organizmu. Dodatkowo zakres obowiązków bardzo często ulega systematycznemu zwiększaniu – stan zdrowia większości podopiecznych na przestrzeni lat ulega pogorszeniu ze względu na proces starzenia się, dlatego ilość czynności niezbędnych do wykonania może stopniowo narastać.

Problematyczny jest również wcześniej wspominany aspekt psychologiczny, ponieważ sprawowanie szeroko pojętej opieki nad seniorem wymaga nieustannej czujności i uważności. Nie oznacza to jednak, że ta wymagająca praca niesie ze sobą wyłącznie obciążenia i nawarstwiające się trudności. Osoby empatyczne i łatwo nawiązujące relacje interpersonalne z pewnością docenią wdzięczność osób starszych. Pomoc drugiemu człowiekowi to również ogromny zastrzyk energii do codziennego funkcjonowania, dlatego większość opiekunów znakomicie odnajduje się w swojej pracy i z zadowoleniem rozpoczyna każdy kolejny dzień.

Co warto wiedzieć przed rozpoczęciem pracy jako opiekun osoby starszej?

Praca z osoba starszą jest bardzo często porównywana do opieki nad dzieckiem. W rzeczywistości charakterystyka obu zajęć jest diametralnie inna, dlatego istotne znaczenie ma odpowiednie podejście opiekuna do wykonywanych obowiązków. Osoby starsze cierpią na liczne choroby przewlekłe, przez które zostały w niemalże całkowity sposób wykluczone z życia w społeczeństwie. Brak możliwości ruchu i konieczność przyjmowania leków nie oznacza jednak, że powinno traktować się je w sposób protekcjonalny. Seniorzy pozostają dorosłymi osobami do końca swojego życia – nawet wówczas, gdy stan ich zdrowia powoli się pogarsza. Z tego powodu podopieczni zasługują na taki sam szacunek i poważne traktowanie jak inni dorośli.

Niezbędna jest również wyrozumiałość i umiejętność okazania wsparcia starszej osobie. Seniorzy często zmagają się w ostatnich latach swojego życia z osamotnieniem, dlatego bliskość opiekuna pozwala częściowo zaspokoić ich konieczność kontaktów społecznych. Inny ważny aspekt pracy opiekuna osób starszych dotyczy zdolności oddzielenia życia zawodowego od prywatnego. Wielogodzinna opieka sprzyja nawiązywaniu relacji, które w łatwy sposób nabierają charakter zażyłych. Opiekun osoby starszej powinien rozdzielać pracę z podopiecznym od uczucia przyjaźni lub przywiązania. Cecha ta ułatwia zachowanie profesjonalnej postawy w sytuacji pogorszenia stanu zdrowia i nagłego odejścia seniora.

Opiekun osoby starszej – czy warto wykonywać ten zawód?

Opiekun osoby starszej uznawany jest za pracę wymagającą, ale jednocześnie również wynagradzającą trudy codziennej opieki. Zarobki większości opiekunów klasyfikują się w okolicach średniego wynagrodzenia w Polsce, jednakże wiele osób wykonujących ten zawód decyduje się na wyjazd za granicę. Niezależnie od obranej ścieżki zawodowej w opiece nad seniorem można łatwo odnaleźć przyjemność i satysfakcję z wykonywanej pracy. Kluczem do sukcesu są duże pokłady wrażliwości i wszechstronność.

Z perspektywy pracodawcy szczególnie interesujące jest posiadanie przeszkolenia medycznego oraz doświadczenia w podobnej pracy. Nie oznacza to jednak, że opiekunem osób starszych mogą być tylko osoby spełniające powyższe warunki. Zapotrzebowanie na rynku pracy jest wciąż duże, dlatego znalezienie odpowiedniego stanowiska jako opiekun seniora jest stosunkowo łatwe. Duża ilość placówek opiekuńczych, zwiększający się odsetek osób starszych oraz specyficzny charakter pracy sprawiają, że w branży opiekuńczej można bowiem odnieść wymierny sukces w stosunkowo łatwy sposób.